yazi

İLK MATBAA; 292 Yıl önce bugün (31 Ocak 1729) Memleketimizin ilk basılı eseri "Vankıli lügatı" çıktı.

Türkiye'de matbaanın yerleşmesi, Yirmisekiz Mehmet Çelebi'nin oğlu Sait Çelebi ve Macar asıllı İbrahim Müteferrika'nın çabalarıyla gerçekleşmiştir. Paris'e yaptığı gezi sırasında kentteki matbaaları inceleyen Sait Çelebi, İstanbul'a dönüşte Müteferrika'ya matbaa açma fikrini açmıştı.

1674 yılında doğan İbrahim Müteferrika, Türk-Alman savaşı sırasında 1692 yılında Osmanlı Ordusuna esir düşmüş İstanbul'a geldikten sonra Müslüman olup devlet hizmetine girmişti. 4 yabancı dil bilen İbrahim Müteferrika, Sait Çelebi'nin teklifini olumlu karşıladı. İki arkadaş çalışmaya başladılar.

Şair ruhlu Padişah III. Ahmet, onlara matbaanın kurulması için gerekli izni vermişti.

Müteferrika, ilk Türk matbaasını, İstanbul'da Sultan Selim'deki konağında kurdu. (Kaynakça: Büyük Saatli Maarif Takvimi)

ERBAİN: -Kırk, kırkıncı (Bu anlamda Erbaun şeklinde de kullanılır.)

Aralık ayının 22'sinde başlayıp ocağın 31'ine kadar 40 gün süren ve kışın en soğuk zamanı sayılan kara kış devresi.

Ebainnin ilk günlerinde artmaya başlayan soğuklar. 9 Ocak günü şiddetlenir. 18 Ocak günü, mevsimin en soğuk günü sayılır.

O günlerde Ortadoks Hristiyanlar haçı suya atarlar. Evvelce bu merasim deniz kenarlarında yapılırdı.

Yüksekçe bir yerden denize atılan haç, yüzücüler tarafından alınarak, sahile getirilirdi. Sonraları bazı yerlerde bu usul kaldırılarak kiliselerde haçın bir kazana doldurulmuş olan suya atılması, adet oldu.

Erbain sona erince kış mevsiminin yarısının geçtiğine hükmedilir.

HAMSİN-HAMSUN; Arapça'da 50 demektir. Halk takvimine göre Kış mevsiminin, Erbaun denilen 40 günlük kara kıştan sonra gelen ve 31 Ocakta başlayıp 50 gün süre ikinci devresi.

Tükçe'de " Hamsin, Erbaunden -Kemsin" diye bir söz vardır. Çünkü Hamsin'de yani yaza yakın, kış daha sert olur.

Hamsin içinde de Zemheri gibi, Cemreler gibi, kocakarı soğu dediğimiz bendelacuz gibi soğuk günler ve soğukça süreler bulunur.

Kış mevsiminin soğuklarını dönemlere ayrılmış olan eski takvimciler, " Erbain sona erdiği günden sonra gele 31 Ocak gününü, Hamsin'in ilk günü saymışlardı. Hamsin, 20 Mart'ta sona erer.

21 Mart'ta da NEVRUZ kutlanır ve İlkbahar başlar.